Atilla Filiz
Mak.Muh.(MBA)
ATİ Mühendislik Eğitim Yön. Danışmanlık
atifil@yahoo.com

Artan rekabet ortamında giderek önem kazanan sürekli iyileştirme, müşteri tatminini, müşterilerin aradıklarından daha iyisini bulabilmeleri için, kuruluşları sürekli daha iyiyi üretmeye zorlamaktadır. Bu nedenle, tüm üretim süreçlerinin sistematik bir yaklaşımla ve çeşitli organizasyonel birimleri kapsayacak şekilde ele alınmasını, iyilestirilmesini, performanslarının daha iyi seviyelere çıkartılmasını gerektirmektedir.

Firmalar, varlıklarını sürdürebilmek için, küresel pazarda rekabet etme yeteneğine sahip olmalıdırlar. Teknolojik yenilikleri, birikimleriyle birleştirerek ürüne dönüştüren ve ekonomik kazanç sağlayan kuruluşlar, rekabette önemli avantajlar elde ederler. Bu nedenledir ki ürün geliştirme konusunda yürütülen çalışmalar firmaların gündeminde önemli bir yer tutar.

Ürün fikrinin oluşturulması ve rafine edilmesi anlamında endüstriyel tasarım, bir ürünü kullanıcı açısından yararlı ve istenir, üretici açısından ise farklı ve karlı kılan özelliklerin belirlendiği süreçtir.

Üretilen ürünün iyi, müşterilerin kendilerine sunulan ürün ya da hizmetten memnun olunmaları yeterli değildir. Zira rakipler, ürünün daha iyisini yapmak için çalışıyor olacaklardır. Daha iyinin, daha ucuz yada daha farklı ürünin pazara sunulması her an olasıdır. Bu olasılığı da göz önünde tutarak ürünü geliştirmek, farklılaştırmak, yenilemek ve hatta başka bir ürüne dönüştürmak akılcı bir düşünce olacaktır. Ürünü geliştirmek; ürünün fiziki yapısını bugünki görünüşünden ve işlevinden farklı hale getirmek, maliyetini azaltmak, kalitesini yükseltmek demektir. Ürünün kendisini ya da süreçlerini geliştirmek demektir.

Ürün Geliştirmenin Koşulları:

Bir firmanın ticari başarısı, pazardaki müşteri ihtiyaçlarını kapsamlı şekilde saptaması, bu ihtiyaçlara karşılık gelecek yenilikçi ürünleri geliştirme yetenekleri ve bütün bunların maliyetlendirilmesiyle yakından ilgilidir. Tasarım ve maliyetlendirme, yeni ürün geliştirme yeteneklerinin ana unsurlarıdır. Endüstriyel tasarım ve tasarımcının, yeni ürün geliştirme faaliyetlerindeki rolü ve firmaların rekabet gücüne katkısı da göz ardı edilemez.

Firmaların yeni ürün geliştirme projelerinde maliyetlendirme konusu, hayati önem taşımaktadır. Ürün geliştirme süreci, iş geliştirme, iş planı hazırlama, ekonomik analizler, yenilikçilik (inovasyon) - yaratıcılık, yeniliklerin yaygınlaştırılması, ekip çalışması gibi konuların her birinin ürün geliştirmede belirgin bir yeri ve etkinliği vardır.

Önce ürün gelir sloganı ile yola çıkan o günki üreticiler, 1990 lı yıllar boyunca üreticilere verimliliği artırmak ve maliyetleri azaltmak adına stratejik atılım yapıları üzerinde yoğunlaştılar. Verimliliğin önemi sabit kalırken, ürün geliştirme süreçleri sonunda, cirolarında artış görmek istedikleri de gözlendi.

Yapılan bir araştırma da son beş yılda pazara ürünü ilk çıkaran on firmadan sekizinin Pazar lideri olduğu görülmüştür. Ürünü pazara ilk çıkaran olmak, tasarım ve üretim süreçlerini kısaltarak kısa sürede ürün üretmek, müşterinin isteği üzerine özel sipariş ürün üretmek , hatasız tasarım yaparak üretimde sürprizlerle karşılaşmamak , daha hızlı ve kısa sürede üretim yapmak, maliyetleri azaltarak rekabet gücü kazanmak, tüm üreticilerin ortak arzuları ve arayışlarıdır. Bunlarla birlikte asıl ortak olan konu ürün geliştirmek olmaktadır.

Dünyanın önde gelen imalatçılarından gelen son sinyaller bu paralelliktedir ve ürün geliştirme sürecine yoğunlaşmaları anlamına gelmektedir. Üretici firmalar esas olarak ofis arkasındaki sistemleriyle değil, ürünleri ile tanınırlar. Harley Davitson yaptığı motosikletlerle, Dell bilgisayarları ile ve Herman Miller ise ürettiği koltuk ve mobilyaları ile tanınmaktadır. Ancak tüm bu firmalar için geçerli olan tek şey var o da bu firmaların cesaret verici ciro ve karlılık artışları için ürünün ön planda tutulmasını sağlayan en önemli etkenin ürün geliştirmek olduğunun farkına varmış olmalarıdır.

Ürünü ön planda tutan bir firma başarının köklerinin sağlam bir organizasyon ile mükemmel ürünler üretmekten geçtiğini bilir.

Ürün geliştirme sürecini müşteri memnuniyeti, operasyonel verimlilik ve firmanın hedeflerinin kesiştiği yere yerleştirir. Tüm iş süreçlerini kapsayan sistemler için kurumsal gelişimini tamamlamada gerekli çerçeveyi oluşturur.

Geliştirdiği ürünlerinde değişiklikleri kısa sürede yapabilen, müşterilerden gelen özel siparişleri çok hızlı cevap verebilen paramerik yapıda tasarım süreci takip eder.

Ürün geliştirme süreçlerinin tamamını (parça tasarımı, montaj, analiz, optimizasyon vb.) kendi bünyesinde barındırır. Bu süreçlerde her adımda değişiklik yapabilir ve bu değişiklik diğer süreçlere yansır. Hatasız tasarıma odaklanır. Üretim sürecinde sürprizlerle karşılaşmayacağını, zaman ve para kayıpları yaşamayacağını bilir. Optimizasyona odaklanır, rekabet edebilir ve karlılığı artıracak çözümler üretir.

Önce ürün stratejisi altında üç temel fikir yatmaktadır.

• Tasarlamak,
• Müşteriler, iş ortakları ve tedarikçiler ile etkileşimli iş birliği yapmak
• Mühendislik dataları yönetimi.

Her ürün bir müşteri için yapıldığından müşterinin görüşü ürün geliştirmenin ana noktasını teşkil eder ve müşteri ile sürekli iletişim içinde olmayı gerektirir. Müşteri arasındaki her türlü algılama, fiziksel ve işlevsel ilişki sonucu endüstriyel tasarım için veri sağlanır. Endüstriyel tasarım, kullanıcı ve üreticinin karşılıklı yararını gözeterek; ürünlerin fayda ve işlevini, görünümünü optimize edecek şekilde yeni ürün fikirleri yaratmaya ve geliştirmeye yönelik profesyonel etkinliktir.

• Ürün fikirlerinin ön elemesi,
• Pazara ilişkin ön değerlendirme,
• Teknik ön değerlendirme,
• Finansal ön değerlendirme,
• Müşteri ihtiyaç ve istek araştırması,
• Rekabet analizi,
• Pazar analizi,
• Makro çevre analizi,
• Ürün tanımı,
• Ayrıntılı teknik değerlendirme,
• Kavram test ve ayrıntılı finans analizi süreçleridir

Üretim, proses tasarımı, kalite sistemi tasarımı, prototip hazırlama, laboratuar test planlama, müşteri testleri planlama, fiyatlandırma, reklam ve promosyon planı, dağıtım ve satış kanalları ve kadroları planı, servis, garanti vb. planı, laboratuar testleri, pazarlama ve üretim planlarının revizyonu,finansal projeksiyonların revizyonu, seri üretim ve pazara arz gibi faaliyetler de ürün geliştirmede içinde sayılabilecek aşamalı süreçlerdir.

Ürün gelişltirmede başka bir konu tersine mühendislik (reverse engineering ) kavramıdır. Tersine mühendislik, rakibin piyasada satılan ürününü alıp mühendislik düzeyinde sistemli olarak incelemek, ürün hakkında ayrıntılı bilgi edinmektir.

Prototipleme ve Prototip ürün konusu da ürün geliştirmede önemli bir yere sahiptir. Endüstriyel tasarım sonucu, bilgisayar ortamında üç boyutlu modellenir ve bu yöntemle fiziksel dünya ile sanal dünya birbirine bağlanır. Bu hassas ve etkin bir ürün geliştirme aşamasıdır. Bu sayede alternatif tasarımlar çok daha kısa sürede oluşturularak test edilebilirler. Hızlı prototipleme ile bire bir numunenin yapılması sayesinde tasarım aşamasında iken sorunların farkedilmesi ve ortadan kaldırılması sağlanır.

Sonuç olarak ürün geliştirme bir süreçtir. Ürünün geliştirilmesi için bir proje oluşturmak ürün geliştirmenin tüm aşamalarını projede belirtmek, yapılacakları bir proje mantığında yürütmek gerekir . Bu pazara sunum süresini kısaltılmasında son derece etkilidir. Ürün geliştirme projesi; çalışanların zihinsel ve bedensel emeklerini proje hedefi doğrultusunda birleştirdikleri bir takım çalışması ortamıdır.

KAYNAKLAR :

Filiz Atilla , Ürün Geliştirme semineri dinleyici notları, Kosgeb İzmir Kügem, Haziran 2003

Teknoloji Yönetimi Derneği(www.tyd.org)