"Karşılaştığımız önemli sorunlar
onları yarattığımız zamanki düşünce düzeyinde
çözümlenemez". Einstein
Sigma, Yunan alfabesindeki bir harfin adıdır. Büyük harf
sigma genellikle toplam simgesi olarak küçük harf sigma ise özellikle
istatistikte ve istatistiksel süreç kontrolunda çok önemli bir ölçüt
olan, standart sapmanın simgesidir.
Standart sapma istatistiksel olarak bir dağılma, yayılma,
sapma, farklılaşma ölçüsüdür. Belirli koşullarda oluşan
değerler arasındaki farklılaşma ne kadar büyükse,
standart sapması da o kadar büyük bir değer olarak hesaplanmış
olur. Farklılıklar azaldıkça, bunların ölçüsü
olan standart sapma da küçülür.
Altı Sigma'nın geçmişi 1980'lere kadar uzanır. Doğum
yeri Amerikadır. Bir Japon şirketinin ABD de Motorola’nın
bir televizyon fabrikasını satın alması ve fabrika yönetiminin
Japonlara geçmesinden sonra, hata oranının 20 kat azalması
Motorola yöneticilerinin kendi yönetimlerini sorgulamalarına yol açtı.
Artık bazı şeyleri hatalı yaptıklarını
kabul etmeli, her şeyden önce kalite ciddi olarak ele alınmalı,
verimliliği artırıcı yöntem arayışına
girilmeli idi. 10 yıl kadar sonra yani 90'lı yılların
başında, Amerika'da yaygınlaşan bu metodolojiye yapılan
katkılar ile Altı Sigma bir sistem haline dönüşmüştür.
Altı Sigma Nedir ?
Altı Sigma, bu yaklaşımı seçen şirketlerin sağladıkları
olağanüstü başarılar nedeniyle pekçok yönetim
bilimcinin ve yazarın ilgi odağı olmuştur. Yazarlar
Altı Sigma’yı; bir yönetim stratejisi (Motorola
ve diğer çok sayıda şirketi olağanüstü başarılara
taşıyan yönetim stratejisi), bir hedef ( milyonda
3.4 den daha az hata oranı ile müşteri ihtiyaçlarını
kusursuza yakın karşılama hedefi), istatistik yöntem
( ürün ve proseslerdeki değişkenliği azaltmak için
kullanılan ileri istatistik yöntem) ve kültürel değişim
süreci (şirketin müşteri memnuniyeti ve karlılığını
artırarak rekabetçi konumunu güçlendirmesi için gerekli kültürel
değişim süreci) olarak tanımlamaktadırlar. Ancak bu
tanımların hiçbiri Altı Sigma yaklaşımını
tüm yönleri ile ortaya koyacak bir tanım olarak tek başlarına
yeterli olmamaktadırlar. Daha etraflı sayılabilecek başka
bir tanım ise “Organizasyonun temel süreçlerini müşteri
ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde, değerlendirmek
ve iyileştirmek için, şimdi ve gelecekte, tüm çalışanların
bilgilerinin ve kantitatif metodların etkin olarak kullanılmasıdır.”şeklindedir.
İstatistiksel bir ölçüm tekniği olan Altı Sigma, ürünlerin,
hizmetlerin ve süreçlerin ne kadar iyi olduğu hakkında sayısal
bir göstergedir. Sürecin “sıfır hatalı” konumdan ne
kadar saptığını gösterir..
Sigma, proses performansının ne kadar iyi ya da kötü olduğunu
belirlemekte kullanılan bir ölçüt olmaktadır. Yapılan işin
türüne bakılmaksızın, gerçekleşen hata miktarı
ile ilgilidir. Altı rakamı ise kusursuzluk düzeyi ile
ilgilidir. Örneğin bir sigma seviyesinde iş yapan bir işletme
1.000.000 işlemde yaklaşık 700.000 hata yapar. Eğer işletme
iki sigma seviyesinde çalışıyorsa bu onun ortalama 300.000
hata yaptığı anlamındadır. Şirketlerin bir
çoğunun 3 ile 4 sigma düzeyinde faaliyet gösterdiği düşünülürse
bu da milyonda 66.800 ile 6210 arasında hataya karşılık
gelir.
% 99 doğrulukla çalışan bir işletmenin 3,8 sigma
ile faaliyet gösterdiği söylenebilir.
Fakat % 1 lik bir hata bile pek çok durumda kabul edilemez. Bu oranı
günde 200 uçağın inip kalktığı bir alanda %
1hata oranı ile çalışıldığında her gün
2 uçağın düştüğü hiç kimsenin kabul edemiyeceği
bir hata oranı demektir.
Bir sürecin altı sigma kalite düzeyinde olması demek, elde
edilen ürün veya hizmette bir milyonda 3-4 adet hataya rastlanması
demektir.
Altı Sigma’nın Amacı
İş dünyasında rekabetin şartı müşterilerin
ihtiyaçlarını doğru saptamaktan, bu ihtiyaçları
rakiplerden çok daha hızlı, kaliteli aynı zamanda da daha
ekonomik şekilde karşılamaktan geçiyor. Altı Sigma bu
amacı engelleyen her şeyi problem olarak görüyor. Kuruluşların
hem kârlılığına hem de pazar payına olumsuz etki
eden problemleri doğru olarak saptayabilme, tanımlayabilme, önceliklendirebilme
ve bu problemleri hızlı ve başarıyla çözebilme
becerisini en üst düzeye çıkarmayı amaçlıyor
Altı Sigma Organizasyonu
Altı Sigma Sistemi uygulamasının başarısı,
herkesin oynayacağı rolün çok iyi bilinmesine bağlıdır.
Bu nedenle tüm personele aldıkları eğitimin türüne göre
Uzakdoğu sporlarının yapıldığı spor kulübünü
andıran kuşak ünvanları (sarı- yeşil- siyah kuşak
vb). farklı yetki ve sorumluluklar verilir.
Eğitimler birbirini izleyen dört aşamada gerçekleştirilir.
Sistemin başlangıcı kabul edilen "Planlama ve
Altyapı" aşamasında, üst yönetimle birlikte şirketin
iş hedeflerine uygun Altı Sigma stratejisi ve uygulama planı
oluşturulur. Yönetici eğitimleri, karşılıklı
görüşmeler sayesinde hem üst hem de orta yönetim Altı Sigma
kavramları, rolleri, programın bütünü hakkında ayrıntılı
olarak bilgilendirilir. Altı Sigma Liderlik ekibi oluşturulur.
"Uygulama ve Yayılım" adı verilen ikinci aşamada
yönetimle birlikte Altı Sigma stratejisine uygun iyileştirmeye
açık alanlar belirlenir. Projeler sonucunda elde edilen stratejik ve
finansal kazançlar raporlanır. Bu sayede Altı Sigma programının
kazançlarının tüm çalışanlar tarafından görülmesi
ve tanınması sağlanır.
Üçüncü aşama "Sürdürme ve Yayılım", Altı
Sigma metodolojisinin yayılımını hızlandırmayı
ve günlük yaşama entegre etmeyi amaçlar.
"Kurumsal Davranış Biçimi" adı verilen dördüncü
aşamada ise, mevcut problemlerin süratle çözülmesine yönelik,
Altı Sigma metodolojisinin ve araçlarının günlük
faaliyetlere tümüyle entegrasyonu tamamlanır. Bu aşamada,
mevcut problemlerin çözülmesi konusunda elde edilmiş kurumsal
davranış biçiminin ötesine geçilmesi amaçlanır. Yeni ürünlerin
veya süreçlerin problemsiz olarak tasarımı ve devreye alınmasını
mümkün kılacak sistemler oluşturularak uygulanması, sürekliliğinin
sağlanması ve bu sayede veriye ve verinin uygun araçlarla
analizine dayalı karar verme alışkanlığının
kuruluşta tümüyle yerleştirilmesi sağlanmaya çalışılır.
Altı Sigma projelerinde karşılaşılan
olumsuzluklar
Kuruluşlarda üst kademe yöneticilerle orta kademe yöneticilerin
görüş farklılıkları içerisinde oldukları görülebilmektedir.
Bunun temel nedeni üst ve orta kademe yöneticiler arasında ortak
bir dilin olmamasıdır. Pek çok kuruluşta üst düzey yöneticiler
genellikle böyle bir programa girerken, bu işe girişme
nedenlerini, hangi sonuçları beklediklerini orta kademe yöneticilere
ayrıntılı olarak açıklama gereğini duymadıklarından
meydana gelmektedir.
Altı Sigma programının sadece üst düzey yöneticilerin
inisiyatifleriyle başlatılmak istenildiği durumlar, orta düzey
yöneticilerin programa direnç göstermelerine neden olabiliyor.
Programı uygulamaya karar veren kuruluşların ilk yapması
gereken iş, üst yönetim tarafından Altı Sigma vizyonunun
ve felsefesinin açık olarak ortaya konulması, bunların diğer
yönetim kademeleriyle paylaşılması ve tartışılmasıdır.
Altı Sigma hakkında hem üst yönetimin hem de diğer
kademelerin kullanabileceği ortak bir dil oluşturulması son
derece önemlidir. Kuruluşun Altı Sigma vizyonu, tüm yönetim
kademelerinin katılımıyla paylaşılmalı ve
tartışılmalıdır.
Altı Sigma da Başarı
Altı Sigma uygulamayı düşünen firmaların başarıya
ulaşması için değişime açık olması
gerekiyor. Üst yönetimin desteğini almak Altı Sigma
uygulamalarının başarısını etkileyen bir diğer
faktör. Üst yönetimin programa cesaretle liderlik etmesi ve bunu tüm
kuruluşa göstermesi çok önemli.
Toplam kalite yönetimi mükemmelliği, yani "sıfır
hata" düzeyinde bir ideali hedefleyen bir yönetim felsefesi, bu
hedefin ulaşılamazlığı, toplam kalite yönetiminin
sürekli gelişmeyi sağlayan sonsuz bir yolculuk olmasının
nedenidir.
Altı Sigma ise, toplam kalite yönetiminin önemli odak noktalarından
biri olan süreçlerin kalitesinin ölçümü ve iyileştirilmesinde,
kullanılabilen bir yöntem, bir metodolojidir. Hedefi hata oranlarını
milyonda 3-4 seviyesine düşürmektir.
Sigma Sayısının Saptanması :
İşletmelerde Sigma sayısını biraz gerçekçi
olarak şeçebilmek için önce şu soruları yanıtlamamız
gerekir:
- Kullandığımız teknoloji ne kadar sapmayla çalışmaya
uygun?
- Uymak zorunda olduğumuz ulusal ya da uluslararası
standartlara göre zorunlu toleranslar ne kadar?
- Kullandığımız girdiler ne ölçüde sapmasız
olabilecek ?
- Uyguladığımız yöntemler ne kadar sapabilir?
- Çalışanların bilgi, deneyim, beceri, motivasyon düzeyi
bu seçime ne kadar uygun?
- Yönetim sistemimiz katılımcılığı,
bireysel gelişmeyi ne ölçüde sağlayabilmektedir ?
Bu soruları artırmak da mümkün ancak bu sorulara, kendi gerçeklerimize
uygun olarak vereceğimiz yanıtlar sonucunda standart sapmamızın
(sigmamızın) ne kadar büyük olabileceğini, dolayısıyla
ne oranda kusurluya razı olmamız gerekeceğini
belirleyebileceğiz.
Sonuç olarak vurgulamak zorundayız ki,
- Kusurlu oranını milyonda 3.4 düzeyine düşürmenin
sihirli formülü Altı Sigma değil, işletme koşullarının,
Altı Sigma’yı uygulayabilecek bir standart sapma düzeyine
gelebilmiş olmasıdır.
- Standart sapması (sigma) yeterli düzeyde küçük olmayan işletmelerde
Altı Sigma yaklaşımının anlamlı olarak
uygulanamayacağı açıktır. Uygulamanızın
adını Altı Sigma koyabilirsiniz, ama aldığınız
sonuçlar buna uygun olamayacaktır.
- Altı Sigma uygulanabilecek işletme koşullarını
oluşturmanın, güvenilirliği kanıtlanmış
yolu Toplam Kalite Yönetimidir.
- İşletme başarısı için önemli olan, iyileşmeyi
/gelişmeyi sürekli hale getirebilmektir. Dolayısıyla,
bu amaca hizmet edecek yeni araçları toplam kalite yönetimi ile
buluşturmalıyız. Bu bağlamda, Altı Sigma
yaklaşımı da bir Toplam Kalite Yönetimi aracı
olarak benimsenmelidir. Toplam kalite yönetimi ile koşulları
uygun hale getirilmiş işletmelerde Altı Sigma
uygulanması zaten kaçınılmaz şekilde gündeme
gelecektir ve gelmelidir.
Altı Sigma’yı Uygulayanlar
1985 yılında Motorola tarafından uygulanmaya başlayan
altı sigma, bugün ABB, Texas Instruments, General Electric,
Whirlpool, Boeing, Sony, Allied Signal gibi uluslararası kuruluşlar
tarafından yaygın olarak kullanılmaktadır.
Örneğin, GE'de altı sigma uygulaması 1995 yılında
Jack Welch tarafından başlatılmış, bizzat kendisi
tarafından şirketin strateji ve hedeflerine entegre edilmiştir.
1997 yılında altı sigma konusundaki eğitimlere 400
milyon dolar harcanmış, karşılığında
(altı sigma projeleri sonucu) 600 milyon dolar getiri elde edilmiştir.
GE'nin bu işe başladığı 1995 yılında 3
sigma olan kalite düzeyi, 22 ayda 3.5 sigma seviyesine çıkmıştır.
GE'nin bugünkü düzeyi 5.6 sigmadır.
Altı sigma ile elde edilen başarılar GE ile sınırlı
değildir. Altı sigmayı 1980 yılından beri
uygulayan Motorola'nın 19 yılda elde ettiği getiri 11
milyar dolar civarındadır.
Motorola dünya çapında verimliliğini 3 katına çıkarmıştır.
Altı sigmaya 1991 yılında başlayan 14 milyar dolar
ciroya sahip Allied Signal Inc.'nın 8 yılda elde ettiği
getiri 800 milyon doları aşmıştır. Bu miktar
toplam cironun %6'sı civarındadır.
Özet olarak, altı sigma yaklaşımı, toplam kalite yönetimini
destekleyici ve ileri seviyede uygulanmasına yardımcı
olacak bir araçtır. İstatistiksel bir ölçüm tekniği
olan altı sigma, ürünlerin, hizmetlerin ve süreçlerin ne kadar
iyi olduğu hakkında sayısal bir göstergedir. Sürecin sıfır
hatalı konumdan ne kadar saptığını gösterir.
Temel amaç süreçteki değişimlerin kaynağını
izleyip, ortadan kaldırarak kalite seviyesini altı sigma düzeyine
çıkarmaktır.
Altı Sigma tekniklerinin tüm fonksiyonlara uygulanmasının
sonuçları, yüksek kalite düzeyi, çevrim zamanının ve
maliyetlerin düşmesi dolayısı ile karlılığın
ve rekabet avantajının artması şeklinde ortaya çıkar.
Altı Sigma'nın, uzun soluklu, sabırla ve özveriyle sürdürülmesi
gereken bir süreç olduğu da unutmamalıdır.
KAYNAK :
Argüden, Yılmaz. Altı Sigma ve Toplam Kalite Yönetimi, ARGE
Danışmanlık
Baş, Türker. Altı Sigma, Kalite Ofis Yayınları No
5 Şubat 2003
KASA, Halit. Vizyoner Açılımlar Toplam Kalite Yönetimi ve
Altı Sigma Buluşması, Kalder Forum Dergisi.
** Bu yazı Sektörel Tanıtım Dergisi Şubat 2005 sayı:
86 da yayımlanmıştır.
|