Artık seçim ortamına girilen ülkemizde AB ile ilgili
mevzuatlar ne denli tartışılır bilemeyiz, ancak şurası
muhakkak ki; TBMM idam ve kendi dilinde yayın gibi konularda ciddi adımlar
atarak AB uyum yasalarında kararlılığını gösterdi.
“ Bu yürüyüşü kimse durduramaz “ diyen bu işin başındakilerden
birine karşılık, bir başkası “ Avrupa Birliği,
ne her şeyin ilacı, ne de bütün iyiliklerin sembolü”demektedir.
Avrupa Birliği’ne girelim mi, girmeyelim mi? Girince ne kazanacağız,
girmeyince neler kaybedeceğiz ? Bunlar her türlü platform da tartışılmaya
devam edecek.
Biz bu yazımızda AB’nin siyasi boyutunu bir yana bırakıp
AB’ ye girersek direktif konusu ürünlerde yurt içi pazarda da zorunlu
olacak “ CE” işaretinden söz edeceğiz.
CE
İşareti Nedir?
Avrupa’ya uygunluk anlamına gelen “Confirmity of Europe”
sözcüklerinin kısaltılması olarak tanımlanmıştır.
CE işareti üzerine iliştirildiği mamulün insan,hayvan ve
çevre açısından sağlıklı ve güvenli olduğunu
gösteren Avrupa Birliği’nin yeni yaklaşım direktiflerine
uygunluk işaretidir.Bununla ilgili kriterler ise Avrupa Birliği
Yeni Yaklaşım Direktiflerinde öngörülmektedir. Şu an sayıları
22 ye varan Yeni Yaklaşım Direktiflerinden biri veya birkaçı
kapsamına giren bir mamulün CE işareti taşımadan AB
pazarına girebilmesi mümkün değildir. AB ülkelerinde bu
direktifler kapsamında olan ürünlerin piyasaya arzında ve dolaşımında
CE işareti bir zorunluluktur.
Bu işaret , ürünlerin, amacına uygun olarak kullanılması
koşuluyla;
Can ve Mal Güvenliği, Tüketici ve Çevrenin Korunması
konularında emniyetli olduğunu gösterir.
CE işareti tek başına bir kalite markası veya ürün
markası değildir. Dolayısıyla TSE, TÜV, VDE, GS gibi
markaların yerine kullanılamaz. Ancak bunlarla birlikte kullanılmaktadır.
Gümrük birliğine giren ve Avrupa Birliği’ne üyelik için
adaylık statüsü kabul edilmiş olan Türkiye, Yasal mevzuatını
AB’nin uygulamadaki yasal mevzuatı ile uyumlaştırmak için
çalışmalarını sürdürmektedir. Bu çalışmalar
piyasaya sunulan ürünlerde AB teknik mevzuatına uygunluğu sağlamaya
yöneliktir.
Amacı; Ürünün piyasaya arz edilmeden önce gerekli uygunluk değerlendirme
işlemlerine tabi tutulmasını sağlamak, emniyetsiz bir
ürünün piyasaya girmesini önlemektir. Burada sözü edilen emniyet/güvenlik
kriterlerine uygunluğunu gösteren CE işareti ile ilgili uyum ve
direktiflerdir.
CE işareti ,Yeni Yaklaşım Direktifleri kapsamına
giren ürünlerde, zorunluluktur ve bu işaret olmadan ürün ülke sınırları
içinde serbest dolaşıma giremez. Bu işaretin iliştirildiği
ürünlerde; ürünle ilgili direktifler kapsamındaki tüm temel sağlık
ve emniyet gereklerine uygunluğu sağlanmış anlamı
taşımaktadır ve sorumluluk tamamen üreticiye, üretici
yoksa yetkili temsilcisine, o da yoksa ithalatçısına ait
olmaktadır.
CE İşareti Ne Zaman?
Türkiye ile AB arasında gümrük birliği tesis eden Ortaklık
Konseyi Kararı’nın ilgili maddeleri, malların serbest
dolaşımının en iyi şekilde temini amacıyla
ticarette teknik engellerin kaldırılması konusunda ki AB
mevzuatlarının ülkemiz iç mevzuatına dahil edilmesini öngörmektedir.
Bu kapsamda, AB’nin ticarette teknik engellerin kaldırılması
konusundaki mevzuatının listesi ile bu mevzuatın Türkiye
tarafından uygulanma koşul ve kuralları OKK ile belirlenmiştir.
Bakanlar Kurulu Kararı ile yapılan görevlendirme çerçevesinde,
ilgili kamu kuruluşları tarafından yürütülmekte olan
mevzuat uyum çalışmalarının bir kısmı sonuçlandırılmış,
bir kısmının çalışmaları ise devam
etmektedir.
CE İŞARETİ UYGULAMASI İÇİN GERİYE SAYIM
BAŞLADI
Makine Direktifi 05 Haziran 2002 tarih 24776 sayılı Resmi
Gazete de yayınlanmış olup, 18 ay sonra zorunlu uygulamaya
girecektir. ( 5 Aralık 2003)
Elektromanyetik Uyumluluk Direktifi de, 02 Haziran 2002 tarih 24773
sayılı Resmi Gazete de yayınlanmış ve yayını
takip eden bir yıl son unda 02 Haziran 2003 tarihinden itibaren, yurt
içi pazara sunulacak sanayi malları için zorunlu uygulamaya girmiş
olacaktır.
Alçak Gerilim Direktifi de Belirli Gerilim Aralıklarında
Kullanılmak Üzere Tasarlanmış Elektrikli Teçhizat Yönetmeliği
adı ile 11 Ocak 2002 tarihinde yayınlanmış takip eden
12 ay sonunda 11 Ocak 2003 tarihinden itibaren zorunlu uygulamaya girmiş
olacaktır. Bu duruma göre, makine ve elektrik üretim sektörünün
hemen tümünü ilgilendiren bu üç direktif, artık sadece ihraç ürünlerde
uygulanan CE-işareti uygulamaları yurt içi pazarda satılacak
makinalar için de zorunlu olacaktır..
‘CE’ İçin Üretici Ne Yapmalı?
Öncelikle üretilen ürünün CE işareti ile ilgili AB
direktiflerinden herhangi birinin kapsamına girip girmediğine
bakılmalıdır. Giriyorsa söz konusu direktifler temin
edilerek öngörülen güvenlik/emniyetle ilgili hususlar iyice anlaşılmalıdır.
Eğer söz konusu ürünler CE işareti ile ilgili direktifler
kapsamına girmiyorsa, o ürünün CE işareti taşıma
zorunluluğu yoktur.
Yeni Yaklaşım Direktiflerinde güvenlik ile ilgili temel
hususlardan bahsedilmekle birlikte CE İşareti ile ilgili olarak
üreticilerin dikkate alacakları teknik ayrıntılara yer
verilmemektedir. Ürün ile ilgili teknik hususlar ve ayrıntılar
AB’nin harmonize standartlarında yer almaktadır. Söz konusu
harmonize standartlar AB ülkelerinde tek bir Avrupa Standardı hazırlayabilmek
için, üye standardizasyon teşkilatları faaliyetlerine devam
etmek kaydı ile üç ana standardizasyon teşkilatı kurulmuştur.
Bu teşkilatlar CEN,CENELEC ve ETSI’dır. Bu teşkilatlar
Avrupa Standartlarını hazırlamakla yükümlüdürler ve bu
standartlar yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üye ülke
tarafından milli standart olarak kabul edilmektedir. Türk
Standartları Enstitüsü, bugüne kadar yaptığı çalışmalarla
Avrupa Standartlarının tamamına yakınını
milli standart olarak kabul etmiştir. Söz konusu harmonize standarda
uyum gösteren mamuller otomatik olarak direktife uygun kabul edilir.
Mamule ilişkin harmonize standartların bulunmadığı
durumlarda; Uluslar arası Standartlar ( ISO,IEC gibi), üye ülke
standartları esas alınır. Bu standartların da mevcut
olmaması durumunda mamulün direktiflerin temel gereklerine uygunluğunun
kanıtlanması gerekir.
Bazı durumlarda ( mamulün risk grubuna göre ) direktif hükümleri
üçüncü taraf bir belgelendirme kuruluşu ( Onaylanmış
Kuruluş) tarafından belgelendirme yapılmasını
zorunlu kılar. Belgelendirme zorunluluğu yoksa , imalatçı
kendi laboratuar imkanlarını, yoksa bunu bir muayene ve deney
kuruluşunda yaptırmak suretiyle mamulün direktife uygunluğunu
temin eder. İmalatçılar mamulle ilgili deneyleri kendi
laboratuarlarında gerçekleştirmek istediklerinde; deney
cihazlarının yeterliği ,kalibrasyonu , elemanlarının
yetişkin ve yeterliği ile deney metotlarının uygunluğu
önem taşımaktadır.
UYGUNLUK BEYANI - TEKNİK DOSYA
Üreticiı ürünü ile ilgili hazırlanacak teknik dosya da AB
Yeni Yaklaşım Direktiflerinde öngörülen belgeler, deney
raporları ve diğer dokümanlar bulunur. Mamule ait genel tanımlama,
tasarım ve imalata ait çizimler, parçaların , şemaları
yada çalışma prosedürü bilgileri, mamulün üretiminde kullanılan
standartların listesi, tasarım , deney belge ve sonuçları
ile, Avrupa Topluluğu (AT) Tip inceleme belgesi , Kalite Güvence
Sistem Belgesi, AT Uygunluk Beyanı gibi belgeler teknik dosya da yer
almaktadır. AT Uygunluk Beyanı imalatçının, mamulü
ile ilgili direktiflere uygun üretim yaptığının bir
beyanıdır.
Uygunluk Değerlendirme kuruluşu:
Bir ürünün direktif ya da standartlara uygunluğunun kanıtlanması
ile ilgili deney, muayene, belgelendirme gibi işlemlere, uygunluk değerlendirmesi
adı verilmektedir. Bir ürün, işlem veya hizmetin belirli
kuralları karşılayıp karşılamadığını
sistematik olarak incelenmesini yapan kuruluşa da Uygunluk Değerlendirme
Kuruluşu denilmektedir
Onaylanmış kuruluşlar:
Direktifin uygulanmasından sorumlu bakanlık tarafından
seçilerek AB Komisyonuna bildirimi yapılan kuruluşlar AB Resmi
Gazetesinde yayımlanmasını müteakip Onaylanmış
Kuruluş “Notified Body” sıfatını kazanırlar
Türkiye’de onaylanmış kuruluş kimlerdir ?
Ürüne CE işareti iliştirmesini öngören direktifler henüz
ülkemizde yürürlükte bulunmadığından bu mevzuat kapsamında
faaliyet gösterecek olan onaylanmış kuruluşlar da ilgili
kuruluşlarca henüz tespit edilmemiştir. Söz konusu direktifler
ülkemizde yürürlüğe girdiğinde, mevzuat kapsamında
uygunluk değerlendirmesi yapacak olan onaylanmış kuruluşlar
da ilgili Bakanlık veya kamu kuruluşu tarafından görevlendirilmiş
olacaktır..
Üretici her ürün için CE işareti alması veya Onaylanmış
kuruluşa başvurması gerekir mi?
Direktif kapsamına giren ürünler için CE işareti
zorunludur. Bu direktif kapsamında olmayan ürünler için CE işareti
söz konusu değildir.. Üreticinin, herhangi bir onaylanmış
kuruluşa başvurmaksızın da ürüne CE işareti iliştirdiği
durumlar bulunmaktadır. Bu husus her bir ürün yada ürün grubu için
direktiflerde belirtilmektedir. Bu bağlamda üreticilerin ilk yapacağı
iş ürünlerinin mevzuatla ilişkilerini incelemeleri ve
bilgilenmeleri gelmektedir.
Bu konuda kamu ve sivil toplum kuruluşları ile özel danışmanlık
şirketleri AB uyum yasaları mevzuatlar ve CE işareti
uygulamaları ile ilgili bilgilendirme yapmaktadırlar.
CE İŞARETİ İLİŞTİRİLMESİ
ZORUNLU OLAN ÜRÜNLERE AİT DİREKTİFLER
- 73/23/EEC Belirli gerilim limitleri içinde kullanılmak üzere
tasarlanan elektrikli cihazlar ( alçak gerilim cihazları )
- 87/404/EEC Basit basınçlı kaplar
- 88/378/EEC Oyuncakların emniyeti
- 89/106/EEC İnşaat malzemeleri
- 89/336/EEC Elektromanyetik uygunluk
- 98/37/EC Makinaların emniyeti
- 89/686 EEC Kişisel koruma teçhizatları
- 90/384/EEC Otomatik olmayan tartı aletleri
- 90/385/EEC Vücuda yerleştirilebilen aktif tıbbi cihazlar
- 90/396/EEC Gaz yakan cihazlar
- 92/42/EEC Sıvı ve gaz ile çalışan yeni sıcak
su kazanları
- 94/9/EC Potansiyel olarak patlayıcı ortamlarda kullanılan
teçhizat ve koruma ekipmanları
- 94/25/EC Gezinti tekneleri
- 95/16/EC Asansörler
- 96/57/EC Ev tipi elektrikli buz dolapları, dondurucular ve bunların
kombinasyonları için enerji verimliliği
- 97/23/EC Basınçlı ekipmanlar
- 98/13/EC Haberleşme terminal cihazları , uydu yer
istasyonları cihazları ve bunların uygunluğunun karşılıklı
tanınması
- 98/79/EC Vücut dışında kullanılan tıbbi teşhis
cihazları
- 99/5/EC Radyo cihazları ve haberleşme terminal cihazları
ve bunların karşılıklı tanınması
Yeni yaklaşım direktifi olup CE işaretine konu olmayan
direktifler:
- Ambalaj ve ambalaj atıkları: 94/62/EC
- Hızlı tren ray sistemleri : 96/48/EC
- Denizcilik malzemeleri ...... 96/98/EC MAKİNA DİREKTİFİ
- 98/37/EC olarak bilinir Son tadili 98/79 EC dir.Makine direktifine
göre bünyesinde herhangi bir döner eleman bulunan her türlü
alet, cihaz birer makinedir. Makine direktifinde esas olarak iki ürün
ailesi dikkate alınmış ve kapsamı buna bağlı
olarak geliştirilmiştir Bunlar:
- Makine ve Benzeri Cihazlar
- Emniyet Parçaları
A-MAKİNALAR
- Ağaç vb., et veya benzeri malzemeler i işlemede kullanılan
tek veya çok bıçaklı dairesel testereler
- Çalışma anında testere ve yatağı sabit
olan, elle beslenen veya enerji kaynağı sökülüp takılabilen
makinalar.
- Çalışma anında testeresi sabit olan manuel ileri
geri hareket ettirilen bıçkı veya vagon
- Çalışma anında testeresi sabit olan ve içerden
mekanik beslemeli manuel yükleme ve/veya boşaltma yapan
makinalar
- Çalışma anında testeresi hareketli olan mekanik
beslemeli ve manuel yükleme ve/veya boşaltma yapan makinalar
- Ağaç işlemede kullanılan elle beslemeli yüzey planya
makinaları
- Ağaç işleme işlerinde kullanılan manuel yükleme
ve boşaltmalı, tek taraflı kalınlık işleme
makinaları.
- Ağaç v.b, et ve benzeri malzemeleri işlemekte kullanılan
sabit veya hareketli yatağı olan ve hareketli taşıyıcıya
sahip, manuel yükleme ve/veya boşaltma yapan şerit testere
makinaları
- Ağaç ve benzeri malzemeleri işlemede kullanılan madde
1-4 ile madde7de belirtilenleri kapsayan birleşik makinalar
- Ağaç işlemede kullanılan manuel beslemeli, çoklu takım
tutucusuna sahip zıvana makinaları
- Ağaç ve benzeri malzemeleri işlemede kullanılan el
beslemeli dik freze makinaları
- Ağaç işleme işlerinde kullanılan taşınabilir
zincirli testereler
- Metallerin soğuk işlemesinde kullanılan, manuel yükleme
ve/veya boşaltmalı , hareketli parçalarının hareket
mesafesi 6 mm’yi ve hareket hızı saniyede 30 mm’yi aşan
presler
- Manuel besleme ve/veya boşaltmalı plastik enjeksiyon ve sıkıştırmalı
şekil verme makinaları
- Manuel besleme ve/veya boşaltmalı lastik enjeksiyon ve sıkıştırmalı
şekil verme makinaları.
- Yeraltı çalışmalarında kullanılan
- ...raylar üzerinde çalışan lokomotif ve vb.
- ...hidrolik tavan takviyeleri,
- ..içten yanmalı motorlar.
- Sıkıştırma düzenine sahip evsel atıkların
toplanmasında kullanılan çöp toplama kamyonları
- Bölüm3.4.7 de sözü edilen üniversal kaynaklı muhafazalar ve
sökülebilir transmisyon miller i
- Servis asansörleri ekipmanları
- İnsan taşımacılığında asansör
olarak kullanılan ve dikey yüksekliği 3 mt.den fazla olup düşme
riski olan makinalar
B-EMNİYET PARÇALARI:
- İnsanların güvenliğini sağlamak amacıyla üretilen
yaklaşım dedektörleri veya algılama elemanları
- Çoklu kontrollerin emniyetini sağlamak için tasarlanmış
lojik üniteler
- Preslerde kullanılan otomatik hareketli koruma panelleri
- Devrilmeyi önleyen koruyucular
- Düşen cisimlerden korunmak için tasarlanmış kısımlar
Yürürlüğe giren yönetmelik hükümle-rine aykırı
davranışlarda ne olur ?
4703 sayılı kanunda bulunan hükümler uygulanır.
Kanunun Ceza hükümlerinin yer aldığı 12. maddesine aykırı
hareketler için 1 ila 25 Milyar TL para cezası, fiilin bir yıl
içinde tekrarı halinde, cezanın her tekrar için iki katı
olarak uygulanacağı belirtilmiştir.
MMO İSTANBUL ŞUBESİ DE DESTEK VERDİ
Makine Mühendisleri Odası İzmir Şubesinden sonra İstanbul
şubesinde de AB Teknik Mevzuatı ve CE uygulama komisyonu kurarak
sorumluluğunu yerine getirdi . Komisyon, kuruluşları
bilgilendirmek için Genel katılıma açık seminerler vereceğini
duyurdu. Kuruluşlar MMO’ya başvurarak bilgi alabilecek,
seminerlerden yararlanabilecek.
Yasanın uygulamasına “daha çok zaman var” gibi bir düşünce
ile ağırdan alınması “sıkışıklık
yaşama ve stres ” getirir. Bunu göz ardı etmeden, Üreticilerin
bilgilenmesi ve gerekli işlemlere başlaması önem taşımaktadır.
|